شوک محتوا یا Content shock به وضعیتی اشاره دارد که حجم محتوای تولیدشده در اینترنت از ظرفیت مصرف و توجه کاربران بیشتر می‌شود. این پدیده باعث کاهش اثربخشی محتوا و سخت‌تر شدن رقابت برای جذب توجه مخاطبان می‌گردد. در نتیجه، برندها باید استراتژی‌های خلاقانه‌تری برای متمایز شدن و جذب مخاطب به‌کار گیرند.
در گذشته نه‌چندان دور، بازاریابی محتوا دوران طلایی داشت. سازمان‌هایی که محتوای باکیفیت و منحصربه‌فرد تولید می‌کردند، به‌راحتی در نتایج جستجو دیده می‌شدند و مخاطبان زیادی را جذب می‌کردند. در آن زمان، این جمله بسیار رایج بود که «اگر محتوای خوبی تولید کنید، مخاطبان خود به سراغ شما خواهند آمد.» بسیاری از سازمان‌ها با مشاهده موفقیت چشمگیر بازاریابی محتوا، به این عرصه ورود کردند. این ورود گسترده، منجر به افزایش چشمگیر تولید محتوا شد و در نتیجه، پدیدهای به نام شوک محتوا را به وجود آورد.
این اصطلاحی است که برای توصیف همین وضعیت به کار می‌رود. یعنی زمانی که عرضه محتوا از تقاضا پیشی می‌گیرد و کاربران با انبوهی از اطلاعات مواجه می‌شوند که نمی‌دانند کدام یک معتبر، مفید و مرتبط است. در این مقاله شما را با مفهوم شوک محتوایی آشنا می‌کنیم، ریشه‌های آن را بررسی خواهیم کرد و به راهکارهایی خواهیم پرداخت که باید حین مواجه‌شدن با این پدیده، انجام دهید.
شوک محتوا چیست؟
شوک محتوایی (Content shock) به وضعیتی گفته می‌شود که حجم محتوای تولیدشده توسط برندها، رسانه‌ها و کاربران به حدی افزایش پیدا می‌کند که مصرف‌کنندگان نمی‌توانند توجه کافی به آن‌ها داشته باشند. بد نیست بدانید که این اصطلاح برای اولین‌بار توسط مارک شافر در سال 2014 مطرح شد. به گفته شافر، با رشد اینترنت و ظهور شبکه‌های اجتماعی، تولید و انتشار محتوا به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. این امر باعث می‌شود که کاربران در لحظه با تعداد زیادی پیام و اطلاعات روبه‌رو شوند و این می‌تواند توانایی آن‌ها برای پردازش تمامی محتواهای موجود را محدود کند. در نتیجه، اکثر محتواها در میان سیل اطلاعات موجود غرق خواهند شد.
در مواجهه با چنین پدیدهای، رفتار مخاطبان تغییر پیدا می‌کند. زمانی که مخاطبان با انبوهی از اطلاعات بمباران می‌شوند، تمایل آن‌ها به مصرف محتوای جدید کاهش می‌یابد و به دنبال محتواهای باکیفیت‌تر و هدفمندتر می‌گردند. در این شرایط، برندهایی که نتوانند محتوای متناسب با نیازها و علایق مخاطبان خود تولید کنند، با کاهش تعامل و کاهش اثربخشی محتوای خود مواجه خواهند شد.
دلایل به‌وجودآمدن شوک محتوایی
چه اتفاقی باعث به وجود آمدن شوک محتوایی می شود؟ از افزایش دسترسی کاربران در سراسر جهان به اینترنت گرفته تا انقلاب در صنعت موبایل، ظهور شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی، همه‌و‌همه دست‌به‌دست هم داده‌اند تا با شوک محتوا مواجه شویم. در زیر بیشتر به بررسی این دلایل می‌پردازیم.
- افزایش دسترسی به اینترنت: تعداد کاربران اینترنت در سراسر جهان به طرز چشمگیری در حال افزایش است. رشد دسترسی گسترده، امکان تولید و انتشار محتوا را برای افراد بیشتری را فراهم کرده است.
- همه‌گیر شدن وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌ها: سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس و پلتفرم‌هایی مانند بلاگر و مدیوم، امکان انتشار محتوا را بدون نیاز به مهارت‌های برنامه‌نویسی برای عموم فراهم کرده‌اند. این امر باعث افزایش چشمگیر تولید محتوا شده است.
- شبکه‌های اجتماعی: شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و تیک‌تاک، مرز بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محتوا را محو کرده‌اند. این امر باعث رقابت شدید بین افراد عادی، اینفلوئنسرها، تولیدکنندگان حرفه‌ای محتوا و کسب‌وکارها برای جذب مخاطب شده است.
- رواج بازاریابی محتوا: موفقیت‌های داستان‌های بازاریابی محتوا مانند سری مجموعه ویدیویی Will It Blend? یوتیوب (که در آن همه چیز را در مخلوط‌کن می‌ریزند) و فعالیت‌های شرکت Red Bull در ورزش، باعث شناخته‌شدن هرچه بیشتر این روش شده است. بسیاری از شرکت‌ها در حال استفاده از بازاریابی محتوا برای جذب مخاطبان و افزایش فروش هستند.
- شتاب‌بخشی دیجیتالی شدن به دلیل COVID-19: همه‌گیری کرونا باعث افزایش استفاده از ابزارهای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی شد. این روند باعث افزایش تولید و انتشار محتوا و تغییر نحوه تعامل افراد با یکدیگر شده است.
- هوش مصنوعی: ابزارهایی مانند Jasper AI و ChatGPT می‌توانند به‌عنوان دستیاران ویراستاری دیجیتال مورداستفاده قرار بگیرند. همچنین، ابزارهایی مانند Midjourney می‌توانند تصاویری تقریبا واقعی را با استفاده از هوش مصنوعی تولید کنند. استفاده از این ابزارها می‌تواند منجر به افزایش سرعت تولید محتوا و در نهایت افزایش تعداد محتواهای تولید شده شود.
در کنار این دلایل، باید به انقلاب موبایل نیز اشاره کنیم. دستگاه‌های همراه مانند لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند، امکان تولید محتوا در هر زمان و مکان را فراهم کرده‌اند. این دسترسی آسان، به افزایش تولید محتوا و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی کمک کرده است.
پیامدهای شوک محتوا
در دنیای دیجیتال امروز، به‌شدت پدیده شوک محتوا احساس می‌شود. این پدیده که ناشی از تولید بی‌رویه محتوا است، پیامدهای منفی بسیاری برای مخاطبان، بازاریابان دیجیتال و به‌طورکلی فضای آنلاین دارد. از یک سو مخاطبان با حجم عظیمی از اطلاعات مواجه می‌شوند که تشخیص درست از غلط در آن دشوار شده و این امر منجر به سطحی‌نگری و کاهش قدرت تحلیل آن‌ها می‌شود.
از سوی دیگر بازاریابان دیجیتال نیز با چالش جدی کاهش دیده‌شدن محتوا و کاهش اعتماد مخاطبان به محتواهای آنلاین روبرو هستند. به‌عبارت‌دیگر، شوک محتوا یک بازی باخت-باخت است که هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان محتوا را متضرر می‌کند.
در دوران شوک محتوایی، چگونه تولید محتوا کنیم؟
با وجود تمام پیامدهای منفی شوک محتوایی، راهکارهایی برای مقابله با آن وجود دارد. برای غلبه بر این چالش، بازاریابان دیجیتال باید به‌جای تولید محتوای بی‌کیفیت و تکراری، بر تولید محتوای ارزشمند و باکیفیت تمرکز کنند. در زیر راهکارهایی را برای خلاصی از این پدیده مدرن گردآوری کرده‌ایم که می‌توانند بسیار مؤثر واقع شوند.
پیش‌گام باشید
به دنبال موضوعات جدید و کمتر پرداخته شده‌ای باشید که می‌توانید در آن‌ها به‌عنوان مرجع شناخته شوید. حتی اگر در حوزه رقابتی فعالیت می‌کنید، با تمرکز بر یک بخش خاص و ارائه محتوای باکیفیت، می‌توانید جایگاه خود را تثبیت کنید.
نیاز مخاطب را بشناسید
محتوای شما باید نه‌تنها جذاب و خواندنی باشد، بلکه باید به یک نیاز واقعی مخاطب پاسخ دهد و مشکلی را برای او حل کند. در عصر حاضر که حجم تولید محتوا به‌شدت افزایش‌یافته و مخاطبان با پدیده شوک محتوا مواجه هستند، محتوای بی‌هدف و تکراری شانسی برای دیده‌شدن ندارد.
به تبلیغات اهمیت دهید
محتوای عالی، قلب تپنده هر کمپین بازاریابی محتوایی است. اما برای اینکه این قلب به تپش بیفتد و دیده شود، به یک رگ حیاتی به نام تبلیغات نیاز دارد. در واقع، بهترین محتوا هم بدون تبلیغات مناسب دیده نمی‌شود! یک استراتژی تبلیغاتی قوی نه‌تنها به دیده‌شدن محتوای شما کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تبدیل مخاطب به مشتری نیز منجر شود.
بر عناصر کلیدی محتوا تمرکز کنید
عناوین گیرا، تصاویر جذاب و ساختار منظم محتوا، مثل آهنربایی قوی عمل می‌کنند و مخاطب را به خود جذب می‌کنند. اما این کافی نیست. استفاده از محتوای قبلی برای ایجاد محتواهای جدید، نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در زمان و انرژی می‌شود، بلکه به شما کمک می‌کند تا یک پایگاه محتوایی قوی و مرتبط ایجاد کنید.
منحصر به فرد باشید
با ارائه ایده‌های نوآورانه و مطالعات موردی جذاب، می‌توانید از رقبا متمایز شوید. محتوای شما باید به‌اندازه‌ای ارزشمند باشد که مخاطب را به‌اشتراک‌گذاری آن ترغیب کند.
صادق باشید
شفافیت و صداقت، سنگ بنای اعتمادسازی با مخاطبان است. وقتی مخاطبان به شما اعتماد کنند، به محتواهای شما ارزش بیشتری می‌دهند و به‌احتمال زیاد به مشتریان وفادار شما تبدیل می‌شوند.
با رعایت این نکات و با کمی خلاقیت، می‌توانید در دنیای پررقابت تولید محتوا، موفق باشید و بر شوک محتوای غلبه کنید.
جمع‌بندی
دنیای دیجیتال امروز، تولید محتوا را به یک رقابتی نفس‌گیر تبدیل شده است. افزایش بی‌رویه تولید محتوا، پدیدهای به نام شوک محتوایی یا Content shock را به وجود آورده است. این پدیده که ناشی از اشباع بازار محتوا است، باعث شده تا مخاطبان با حجم عظیمی از اطلاعات مواجه شوند و تشخیص محتوای باکیفیت از محتوای بی‌کیفیت برای آن‌ها دشوار شود.
برای مقابله با این پدیده، تولیدکنندگان محتوا باید تمرکز خودشان را روی تولید محتوای ارزشمند و هدفمند بگذارند. این محتوا باید نیازهای واقعی مخاطبان را برطرف کرده و به آن‌ها کمک کند تا در میان انبوهی از اطلاعات، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. علاوه بر این، استفاده از استراتژی‌های مختلف بازاریابی محتوا مانند سئو، شبکه‌های اجتماعی و ایمیل مارکتینگ می‌تواند به دیده‌شدن محتوا کمک کرده و به مخاطبان هدف برسد. در نهایت، ایجاد یک ارتباط پایدار با مخاطبان و جلب‌اعتماد آن‌ها، کلید موفقیت در دنیای پررقابت تولید محتوا است.
